Rabata w cieniu

Zacienione miejsca w ogrodzie, uważane są za jedne z najtrudniejszych do zagospodarowania. Jednak dobór odpowiednich gatunków i odmian roślin, umożliwia nam stworzenie ciekawych aranżacji.

Wawrzynek wilczełyko

Przywrotnik

Na początku trzeba jednak ustalić jakiego typu mamy podłoże w danym miejscu.

Najtrudniej jest dobrać rośliny na  piaszczystą i suchą glebę pod drzewami lub  okapem, które przetrwają bez częstego podlewania. Tutaj mamy bardzo ograniczony wybór. Gatunkami odpornymi na suszę i brak słońca są m.in. śnieguliczka, konwalia majowa,  przywrotnik, jasnota plamista, bergenia sercolistna, wawrzynek oraz bodziszki.

Inne rośliny teoretycznie też mogłyby rosnąć w takich warunkach, jednak wiązałoby się to z  nieustanną pielęgnacją i codziennym podlewaniem.

Nieco inaczej trzeba postępować z aranżowaniem miejsc cienistych z wilgotnych. Wiele gatunków nie radzi sobie z takimi warunkami, gdyż ich pędy nienaturalnie się wydłużają, liście karleją, kwitnienie jest znacznie ograniczone, a korzenie czasami wręcz gniją. Istnieje jednak liczna grupa roślin, która znakomicie znosi takie warunki, a nawet ich oczekuje.
Idealnie do miejsc zacienionych i wilgotnych pasują paprocie, które naturalnie zasiedlają zacienione i wilgotne lasy, dlatego tylko w takich warunkach czują się naprawdę dobrze. Co do gatunków, to najbardziej cenione są: nerecznica samcza, długosz królewski, języcznik zwyczajny, pióropusznik strusi, wietlica japońska, podrzeń żebrowiec. Trzeba jednak pamiętać, że wszystkie paprocie wymagają gleb żyznych i próchnicznych o lekko zasadowym odczynie.

Funkia w odmianach (łac. Hosta)

Jest również wiele bylin, wprost uwielbiających stanowiska, gdzie dostęp do promieni słonecznych jest ograniczony. Wśród nich królują oczywiście funkie (łac. hosta), które rozświetlają i ożywiają ponure miejsca barwnymi liśćmi w odcieniach od białego, poprzez żółty, zielony aż po szaro-niebieski.
Co do innych bylin, to na zacienione rabaty znakomicie nadają się: dąbrówka rozłogowa, pierwiosnek, zawilec, fiołek wonny, miodunka, kopytnik pospolity, tawułka chińska, brunnera, ciemiernik, parzydło leśne, żurawki o żółtych liściach ('Delta Dawn', 'Southern Comfort').

Różanecznik

Spośród traw jedynie rozplenica japońska 'Hameln Gold' oraz turzyca rzędowa 'Lemon Zest' tolerują zacienienie, gdyż ich jasne liście są bardzo wrażliwe na promienie słoneczne.

Najbardziej różnorodną grupą  roślin do cienia są krzewy liściaste. Efektownie prezentują się na wiosnę zimozielone różaneczniki oraz azalie japońskie, które ozdabiają ciemne zakątki pod drzewami ferią barw.

Wśród innych krzewów i krzewinek na zacienione stanowiska należy wymienić: bukszpan wieczniezielony, runiankę japońską, irgę Dammera, trzmielinę Fortune'a, ostrokrzewy, mahonię oraz bez czarny.

Mahonia pospolita 'Apollo'

Jest również wiele gatunków o jasnych liściach, które nie posiadają chlorofilu i są bardziej wrażliwe na słońce. Idealne dla nich są stanowiska półcieniste i cieniste.  Należy zaliczyć do tej grupy: berberys Thunberga 'Aurea’, krzewuszka cudowna ('Briant Rubidor’, 'Nana Variegata’),  klon palmowy 'Butterfly’, jaśminowiec wonny ‘Aureus’, żylistek wysmukły 'Variegata’, klon polny 'Carnival’ oraz wiąz holenderski 'Wredei’.

Krzewuszka cudowna 'Nana Variegata'

W częściowym cieniu dobrze jest też posadzić klony palmowe oraz hortensje drzewiaste i ogrodowe, które dobrze się tam czują. Jednak tu pojawia się pewien problem, gdy słońca jest zbyt mało, hortensje zawiązują mniej pąków kwiatowych.

Bluszcz pospolity

Nie można zapomnieć także o pnączach znoszących cień i wypełniających przestrzeń nad krzewami, bądź płożącymi się po podłożu. W cienistych miejscach niezastąpiona jest hortensja pnąca, która zdobi północne ściany budynków sercowatymi liśćmi oraz delikatnymi białymi kwiatostanami, a dzięki korzonkom przybyszowym, może się wspinać na znaczną wysokość.
Równie wysoko dorasta kokornak o dużych lancetowatych liściach, akebia i winobluszcz pięciolistkowy. Przy nieco niższych podporach można posadzić wiciokrzewy lub niektóre odmiany powojników. Natomiast podłoże można zasłonić różnobarwnymi odmianami barwinka lub bluszczem, który nie tylko gęsto zadarni glebę, ale też pięknie obrośnie mniej atrakcyjne elementy architektury ogrodowej.

Winoluszcz pięciolistkowy

Choina kanadyjska

Niestety, jeśli chodzi o iglaki to większość gatunków preferuje stanowiska słoneczne. Jednak i w tej grupie znajdziemy wyjątki, którym brak słońca nie będzie przeszkadzać. Są to: cis (większość odmian), choina kanadyjska oraz mikrobiota syberyjska. 

W miarę tolerancyjny jest również świerk pospolity np. odmiana ‚Nidiformis’, cyprysik lawsona, jałowiec sabiński, jodły w młodym wieku oraz żywotnikowiec japoński.

 

Świerk pospolity 'Nidiformis'

Jeżeli zakładamy żywopłot, a jest on usytuowany w miejscu zacienionym, to najodpowiedniejszy będzie wcześniej wspomniane: cis, choina kanadyjska, bukszpan wieczniezielony lub grab pospolity. W cieplejszych rejonach kraju dodatkowo można wykorzystać ostrokrzew meservy oraz laurowiśnię. 



Poważnym błędem w zakładaniu żywopłotów w zacienionych miejscach jest uporczywe trzymanie się jednego gatunku. Tak popularne w ostatnich latach żywotniki, źle znoszą brak słońca i widać to po ich wzroście. Te posadzone w cieniu są dużo mniejsze (nawet o 50%) od rosnących na dobrze nasłonecznionym stanowisku.
                                         

Dobrze dobrane kompozycje z roślin cieniolubnych wymagają minimum pielęgnacji, za to mają duże walory dekoracyjne.

Barwinek pospolity